Monday 16 April 2018

नमस्ते (Namaste)


आफुभन्दा ठूलो अथवा भनौ आफुले सम्मान गर्नुपर्ने मान्छेलाई भेट हुँदा दुई हात जोडी सम्मान दर्शाउने शब्द हो नमस्ते÷नमस्कार । यसको अर्थ नमस्ते नगर्नु भनेको त्यो मान्छेप्रति सम्मन नै छैन भन्न खोजेको पक्कै होइन । 
कति मान्छेहरु यस्तो हुन्छन् जसलाई प्रत्येक दिन भेट हुँदा नमस्ते भन्नै पर्ने हुन्छ । कोही यस्तो पनि हुन्छन् जसलाई धेरै पछि भेट भएको हुन्छ र त्यस दिन नमस्ते गरेपछि अवस्था अनुसार दिनदिनै नगर्न पनि सकिन्छ । कहिलेकाही आफुले चिनेको मान्छे तर उसले आफुलाई चिन्दैन भने, त्यसतो मान्छेलाई नमस्ते नगर्न पनि सकिन्छ । अनि त्यो मान्छे सुरुमा भेट्दा चिनजान नभएको कारणले नमस्ते गरिएन र पछि चिनजान हुँदै गएपछि नमस्ते गर्न अप्ठ्यारो महसुस पनि हुन सक्छ । कहिलेकाही नमस्ते त गरियो तर त्यो नमस्ते खेर गयो आर्थात कुनै अहमताको कारण जवाफमा नमस्ते फर्काएन भने त्यसतो मान्छेलाई पनि अर्को दिनदेखी नमस्ते नगर्न सकिन्छ । अनि आफुले सधै नमस्ते गरिरहेको मान्छे तर त्यो मान्छेले राम्रो काम गरिदिएन अथवा आपैmलाई अनावश्यक तनाव दिन्छ भने त्यो मान्छेचाहीँ सम्मानको लायक रहन्न र नमस्ते पाउने अधिकार गुमाउन सक्छ ।
कहिलेकाही आफुले नमस्कार गर्ने सबै मान्छे सम्मानको लयक नहुन पनि सक्छन् र कहिल्यै नमस्ते नगरिएको मान्छे पनि अत्याधिक सम्मानको पात्र हुन सक्छ । यदि मैले मेरो बुबाआमालाई नमस्ते गर्दिन अथवा सिधा अर्थमा भन्दा ढोग्दिन भने मेरो मनमा मेरो आमाबुबाप्रति सम्मान छैन भन्न मिल्दैन ।
यो मेरो नितान्त व्यक्तिगत विचार हो । यसमा सबैको सहमति नहुन पनि सक्छ । यसमा मैले व्यक्तिगत अनुभवलाई समेट्ने प्रयास मात्र गरेको हुँ । 

Friday 30 March 2018

जीवन (Life)

जति मान्छेहरु जन्मे, प्राय सबैले जीवनलाई परिभाषित गरे । आ–आफ्नै तरिकाले र ती सबै परिभाषाहरु वास्ताविकतासँग नजिक छन् । कसैले जीवनलाई सुख भने, कसैले दुःख भने र कसैले यात्रा त कसैले सङ्घर्स । जसले जे भोगे त्यही भने । फरक फरक मान्छेका फरक फरक भोगाई र त्यही भोगाई नै उसको जीवनको परिभाषा बन्यो ।

कसैको लागि जीवन मात्र बाँच्नको लागि हो भने कसैको लागि बाँचेर केही गर्नको लागि । जन्म र मृत्युको बीचमा हामीले जे जति भोगाईहरु बटुल्छौ, वास्तवमा त्यही नै जीवन हो ।  जीवन काँडा पनि हो र पूmल पनि । कहिले हाँसो, त कहिले आँसु ।

जीवन प्रकृतिको अमूल्य बरदान हो । यद्यपी यसलाई जीउने क्रममा अनेकौँ उतार चढाबहरु आउँछन् । कहिले विभिन्न प्रकारका समस्याहरु आउँछन्, तनाब हुन्छ अनि यी समस्याहरुबाट बच्नको लागि मृत्युलाई रोज्नेसम्मका सोच आउँछन् । त्यही पल कसैको जीवन अन्तिम अबस्थामा पुगेको हुन्छ र मृत्युसँग लडिरहेको उसले बाँच्नको लागि आफ्नो सर्बस्व लुटाईदिन्छ । यसरी एकै पलमा कोही बाँच्नको लागि सबै मूल्य चुकाउन तयार हुन्छन् भने कोही बाँच्नुको अर्थ नै नदेखी मृत्युवरण गर्न बाध्य हुन्छन् । वस्तवमा मान्छेले समस्याबाट भाग्ने होइन की बरु समस्यासँग लड्न सक्नुपर्छ । मान्छेहरुले आफ्नो समस्यालाई सबैभन्दा ठूलो ठान्दछ । तर उसले यो सोच्नै भुल्दछ की उसको भन्दा कति ठूलो समस्या बोकेर पनि मान्छे बाँचिरहेको हुन्छ ।